Welke passeerklokken voor hen die als vee sterven?
— Alleen de monsterlijke woede van de wapens.
Alleen het snelle geratel van de stotterende geweren
Kan hun overhaaste orisons uitpraten.
Geen spot nu voor hen; geen gebeden of bellen;
Noch enige stem van rouw behalve de koren, -
De schrille, krankzinnige koren van jammerende granaten;
En bugels die hen oproepen vanuit trieste graafschappen.
Wilfred Owen
In zijn Hymne van Doomed Youth, schreef Wilfred Owen over het westelijk front in de Eerste Wereldoorlog. Afgezien van de trompetten had hij echter de uitputtingsoorlog in de Donbas kunnen beschrijven, waar de jeugd opnieuw gedoemd is tot nutteloze offers op de altaren van Russisch en Oekraïens nationalisme.
Elke Oekraïense brigade van 3 à 4,000 man die naar het front wordt gestuurd, wordt teruggetrokken en vervangen nadat ongeveer tweederde van de doden of gewonden is verloren. Het zijn vooral degenen die het geluk hebben zich terug te trekken voordat ze verminkt of gedood worden, die een kans hebben om te overleven. Sommigen lopen weg, maar worden door de Oekraïense veiligheidsdienst opgejaagd als 'deserteurs'.
Officiële Oekraïense bronnen geven geen cijfers over de verliezen – die worden als geheim beschouwd – maar het cijfer van 100,000 doden is wijd verspreid.
Net als aan het westelijk front in de Eerste Wereldoorlog hangt je overlevingskans af van twee belangrijke factoren als je vecht in de Donbass: hoe goed je bent ingegraven en of je 'over de top' klimt voor een zelfmoordaanval op de vijandelijke verdediging. Het is gemeld dat sommige Oekraïense eenheden orders hebben getrotseerd om dergelijke aanvallen uit te voeren.
Oekraïense troepen zijn minder goed ingegraven dan hun Russische tegenstanders. Ze hebben minder toegang tot grondverzetmaterieel. In een video vertelt de commandant van een Oekraïense frontlinie hoe hij zijn superieuren smeekt om hem dergelijke uitrusting te lenen. Vijftien man van zijn eenheid, zo vertelt hij, zijn gedood omdat ze niet goed waren ingegraven. Zijn superieuren antwoorden dat ze geen risico willen lopen op schade aan de uitrusting!
Het is duidelijk dat soldaten onvoldoende gevoed en slecht beschermd zijn tegen de winterse kou. Velen lijden aan sinusitis en ademhalingsproblemen. Een speciaal gevaar is bevriezing. Misschien gaan er nu evenveel verloren door bevriezing als door artillerieaanvallen. In het zuiden van Oekraïne, waar tot nu toe de meeste gevechten hebben plaatsgevonden, is het weer in de late herfst en vroege winter nat en koud, maar niet ijskoud. Door de regen en de modder is het uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk, om droge voeten te houden. Wanneer de temperatuur in januari onder het vriespunt zakt, verandert het vocht in de schoenen in ijs en het resultaat is bevriezing. Volgens luitenant-kolonel Andrei Marochko van de Volksmilitie van de Volksrepubliek Lugansk moet bij 40% van de mannen die met bevriezing in het ziekenhuis zijn opgenomen een of beide benen worden geamputeerd (https://lug-info.com/en/news/some-100-ukrainian-servicemen-hospitalized-with-frostbite-marochko).
Een andere plaag die zich snel verspreidt onder zowel soldaten als burgers is tuberculose, waarvan een groot deel multiresistent is. Volgens de gepensioneerde kolonel Douglas Macgregor is een van de redenen waarom tuberculose epidemische proporties heeft aangenomen, dat troepen van het ene slagveld naar het andere worden verplaatst zonder rekening te houden met hun medische toestand.https://www.youtube.com/watch?v=4jkBtKkN3Pg).
De situatie in Oekraïense militaire ziekenhuizen moet afschuwelijk zijn. Medisch personeel overweldigd door massa's zieken en gewonden; elektriciteit slechts af en toe beschikbaar vanwege Russische aanvallen op infrastructuur; tekorten aan praktisch alles, verergerd door corruptie, met 60-70% van de westerse medische en militaire hulp gestolen en verkocht op de markt (https://www.cbsnews.com/news/ukraine-military-aid-weapons-front-lines/). Hoeveel ernstig gewonde mannen kunnen onder die omstandigheden overleven?
De oorlog in Oekraïne is in ieder geval in één opzicht erger dan de Eerste Wereldoorlog. In die oorlog werden nabestaanden geïnformeerd wanneer een zoon, broer, echtgenoot of vader sneuvelde of vermist raakte. In de huidige oorlog is er daarentegen geen betrouwbaar meldingssysteem, zeker niet aan Oekraïense zijde. Wanneer familieleden het contact met een soldaat verliezen, hebben ze geen idee of dat komt omdat hij dood is, in het ziekenhuis ligt, in gevangenschap zit of omdat hij geen functionerende mobiele telefoon meer heeft.
We kunnen verwachten dat in de loop van de tijd veel meer informatie ons zal bereiken over de menselijke kosten van de oorlog in Oekraïne, meedogenloos verlengd omwille van de strategische doelen van rivaliteit tussen grote mogendheden.
