Vanaf de uitgave van maart 2017 De socialistische norm
'Ik zal mijn petje afsteken voor de nieuwe grondwet
Maak een buiging voor de nieuwe revolutie
Glimlach en grijns om de verandering overal
Pak mijn gitaar op en speel
Net als gisteren
Dan ga ik op mijn knieën en bid ik
We laten ons niet meer voor de gek houden” (— The Who)
De recente presidentsverkiezingen in de VS hebben veel mensen over de hele wereld verward, zo niet angstig gemaakt. Maar zorgen maken over Donald Trump This en Donald Trump That slaat de plank mis – en geeft links te veel krediet.
De overwinning van Trump is symptomatisch dat de kapitalistische klasse haar revolutionaire cachet heeft verloren. Het kwam aan de macht nadat het zijn schepsel, de arbeidersklasse, had verleid om het te helpen de macht te grijpen in revoluties over de hele wereld, meestal die in het Europa van het midden van de 19e eeuw. Om deze prestatie te bereiken, maakte het een radicale ommekeer in het romantische tijdperk, van woedend tegen de dreiging om de arbeidersklasse te laten regeren – gehekeld als ‘een groot beest’ (The People) door Alexander Hamilton – naar het maken van gemeenschappelijke doelen met zijn eigen klasse vijanden, op de belofte van onbepaalde beloningen zodra de burgerlijke middenklasse de macht overnam.
Over het algemeen werkte dit nieuwe beleid als een tierelier, hoewel het niet zonder problemen was. Ten eerste legitimeerde het onbedoeld lang bestaande grieven en eisen van 'macht aan het volk' die hun wortels terugvoerden tot de Franse Revolutie van 1789 - op vrijwel dezelfde manier als de VS later de opkomende islamistische beweging van de jaren zeventig zouden legitimeren. door in te grijpen in Afghanistan.
Maar de bedrijfsrevolutie die na de Eerste Wereldoorlog begon, deed de kapitalistische klasse beter nadenken over haar eerdere flirt met de krachten van democratie en revolutie. Veel kapitalisten werden steeds conservatiever en begonnen in plaats daarvan te denken in termen van het consolideren van hun macht, een trend die door de oorlog was versneld. Het liberale kapitalisme veranderde in iets meer samenhangends, een rijkere, dichtere plutocratie wiens meest dringende behoefte was om pogingen te dwarsbomen om de machtsstructuur van het kapitalisme te wijzigen ten gunste van de arbeidersklasse.
De ultieme uitdrukking van deze trend draagt tegenwoordig de lompe namen van 'neoliberalisme' en 'neoconservatisme'. Zijn aanhangers zwaaien met een enorm scala aan beleidsmaatregelen die gericht zijn op het beheersen of verwarren van de arbeidersklasse door middel van enorme netwerken van misleiding, desinformatie en - waar deze falen - naakt geweld. Maar zich druk maken over de details van klassenstrijd kan leiden tot zijn eigen merkwaardige bijziendheid. Het almachtige rechts van vandaag is eigenlijk een zeer wankele en disfunctionele kar; zijn facties zullen naar alle waarschijnlijkheid binnen afzienbare tijd beginnen uit elkaar te vallen. En geleend van de observatie van Marx in De 18e Brumaire, is het niet moeilijk om je voor te stellen dat een volgende slinger terugzwaait in de andere richting, terwijl neo-New-Dealers kluchtig proberen een comeback te maken, in de hoop te herstellen wat ze kunnen van het voorgaande wrak.
Dus wat betekent dit precies? Historisch, politiek en economisch is de arbeidersklasse altijd de materiële kracht geweest die de legitimiteit van het kapitalisme onderschrijft. In de maak, onder leiding van de oliemiljardairs, is niets minder dan de kosteloze verwerping door het Kapitaal van elke erkenning dat het ooit afhankelijk was van de arbeidersklasse – vooral voor politieke steun. Onze Betters hebben ons niet langer nodig om de wereld in beweging te brengen en te schudden, hetzij in tijden van crisis, hetzij in de drukte van het bedrijfsleven. We krijgen klassikaal onze wandelpapieren overhandigd. De geschiedenis is voorbij. De overmoed van Capital is zo enorm gegroeid dat de masterclass nu denkt dat de slechte oude tijd dat we onze hulp zo vaak nodig hadden, verleden tijd is. Dit versterkt natuurlijk de neiging om terug te vallen in de eerdere openlijke vijandigheid tegenover elke hint van een bedreiging voor de winst. En we zijn er eigenlijk al.
Een deel hiervan lijkt misschien zelfs overtuigend somber, aangezien de kapitalistische klasse geen verlegenheid heeft getoond om de enorme klodders meerwaarde die we ze de afgelopen twee eeuwen hebben gegeven om te zetten in een totalitaire controle in 1984-stijl die de nazi's eruitziet als bedompte Victorianen. Linksisten blijven hun carrière opbouwen rond het aankijken tegen de monsterlijke onrechtvaardigheden, de pure verdorvenheid, van de kapitalistische klasse; als je hoofd in hun hokje blijft steken, zou Marx' retorische portret van de uitdagingen van een proletarische revolutie wel eens kunnen leiden tot een verstikkend pessimisme.
Maar in werkelijkheid kan niemand de klassenoorlog winnen: kapitalisten kunnen niet alles op hun manier krijgen, evenmin als degenen die ze uitbuiten. De kapitalistische klasse kan de klassenstrijd alleen maar in haar voordeel gebruiken, en zo nu en dan slaagt de arbeidersklasse erin om zelf een paar uppercuts te scoren. De echte vraag is tot welke grenzen deze strijd kan worden opgedreven. Uiteindelijk zijn het echter niet de wensdromen die de wereld doen draaien. Het is wat mensen vinden in de natuurlijke wereld en doorgeven aan toekomstige generaties dat het lot van economische klassen bepaalt.
We staan op het punt om erachter te komen waar deze grenzen precies liggen. Het kapitaal heeft ze de hele tijd op de proef gesteld (met vrijwel ieders zegen), en nu moet het bewijzen dat het 'domineren' van de natuur echt straffeloos kan worden uitgevoerd. De wetenschap vertelt ons een aantal zeer alarmerende dingen die het tegendeel beweren. En als we die rapporten serieus moeten nemen, is het duidelijk dat de klimaatverandering de gemiddelde winstvoet van het Kapitaal de kop zal kosten, aangezien de kosten van het reageren op 'natuurrampen' de pan uitrijzen. Hoe Kapitaal ook reageert, de torenhoge kosten zullen de fragiele verdediging van de winsteconomie overweldigen; het beste waarop we kunnen hopen is een bloedarmoede en grillige wereldeconomie die eindeloos worstelt om weer uit de rode cijfers te komen.
Vanuit het perspectief van een mier lijkt dit verval misschien anders dan het lot van alle andere imperiums, maar de variatie is slechts een graduele variatie.
Politiek gezien zal dit alles gegarandeerd de loyaliteit van de arbeidersklasse op de proef stellen en haar bereidheid om de beledigingen van het Kapitaal in haar zak te blijven steken. Dus als de kapitalistische klasse nu triomfantelijk op weg is om een neoliberale/neoconservatieve dispensatie in te voeren, en haar hatelijke tegenhervormingen door de strot van een onwillige meerderheid propt, is het een makkie dat de kapitalisten zich op naïeve wijze als een roedel opwerpen van onbeminde elitairen die Scrooge-kostuums dragen - net zoals Moeder Natuur, die boven hen uittorent, zich voorbereidt om het daglicht uit hun winstsysteem te meppen.
Als zo'n dwaze vergeetachtigheid op enig moment zou optreden, zou dit ernstige gevolgen hebben: als het nu zou beginnen, terwijl ongekende systemische stress veroorzaakt door klimaatverandering van de snoek begint te rollen, zal het zeker een fatale fout blijken te zijn. Door te vergeten waar het vandaan kwam, eist de kapitalistische klasse het verlies van kritische steun op een kritiek moment op en kijkt dezelfde kant op als de behoeftige Absolute Monarchie die ooit Frankrijk regeerde vóór 1789, totdat een boze en gefrustreerde middenklasse uiteindelijk haar kop eraf hakte .
Het verschil is dat deze keer de antikapitalistische revolutie niet geleid zal worden door minderheden die erop uit zijn om voor zichzelf een nieuwe status quo uit te werken. Strikt genomen zal het door niemand worden geleid. Voor de kapitalistische klasse zal het lijken op een angstaanjagende pandemie van waanzin, aangezien de hele wereld serieus bespreekt om de heerschappij van het Kapitaal voor altijd te beëindigen. Maar de enige manier om het kapitalisme te 'repareren' is door zowel lonen als kapitaal af te schaffen, en als die poort eenmaal geopend is, wordt de weg terug onherstelbaar afgesloten. Alle functies van leiderschap storten ineen in de koude, harde logica van gemeenschappelijk overleven, waarvan de articulatie ter beschikking staat van ieder denkend mens. Dat is wat het tot de enige echte socialistische revolutie in de wereldgeschiedenis zal maken.
Ron Elbert
Wereld Socialistische Partij (VS)
