Gegeven alles wat we tot nu toe over het kapitalisme hebben gezegd, lijkt het duidelijk dat er iets moet gebeuren. Maar wat? Kan het kapitalisme anders werken? Of moet er een sociale revolutie komen om het kapitalisme te vervangen door een andere samenleving? Dit is een debat dat al meer dan een eeuw woedt.
De weg om te proberen het kapitalisme te veranderen, of 'hervormingen', is de weg die is gevolgd door de meeste mensen die de samenleving wilden verbeteren. We ontkennen niet dat bepaalde hervormingen die door de arbeidersklasse zijn gewonnen, hebben bijgedragen aan het verbeteren van onze algemene levens- en werkomstandigheden. We zien inderdaad weinig mis met mensen die campagne voeren voor hervormingen die essentiële verbeteringen brengen en de kwaliteit van hun leven verbeteren, en sommige hervormingen maken inderdaad een verschil in het leven van miljoenen en kunnen als 'succesvol' worden beschouwd. Voorbeelden hiervan zijn onder meer onderwijs, huisvesting, kinderarbeid, arbeidsomstandigheden en sociale zekerheid. In dit verband erkennen we echter ook dat dergelijke 'successen' in werkelijkheid niet veel meer hebben gedaan dan werknemers en hun gezinnen efficiënt aan het werk te houden en, hoewel het de rand van het probleem heeft aangepakt, is het er zelden in geslaagd het probleem op te lossen volledig. Waar we tegen zijn, is de hele cultuur van het reformisme, het idee dat het kapitalisme verteerbaar kan worden gemaakt met de juiste hervormingen. Daarmee bedoelen we dat we tegen die organisaties zijn die beloven een programma van hervormingen te leveren namens de arbeidersklasse, vaak om de organisatie die de beloften uitdeelt een machtspositie te geven. Dergelijke groepen, vooral die van de linkervleugel, hebben vaak andere werkelijke doelen dan het hervormingsprogramma dat ze verkondigen. Hierin zijn ze net zo oneerlijk als elke andere politicus, van links of rechts. Het uiteindelijke resultaat hiervan is desillusie met de mogelijkheid van radicale verandering.
Als u er echter van overtuigd bent dat groepen of partijen die hervormingen beloven uw steun verdienen, raden wij u aan de volgende punten in overweging te nemen.
- De campagne, of deze nu gericht is op rechtse of linkse regeringen, zal vaak alleen slagen als ze kan worden verzoend met de winstbehoeften van het systeem. Met andere woorden, de hervormingen zullen vaak worden omgezet in het voordeel van de kapitalistische klasse ten koste van eventuele winsten van de arbeidersklasse.
- Elke hervorming kan later worden teruggedraaid en uitgehold als een regering dat nodig acht.
- Hervormingen lossen zelden of nooit het probleem op waarvoor ze bedoeld waren.
Dit werd meer dan een eeuw geleden samengevat door William Morris: “De verzachtende middelen waarmee veel waardige mensen zich nu bezig houden, zijn nutteloos omdat het slechts ongeorganiseerde gedeeltelijke opstanden zijn tegen een enorme, wijdverbreide, grijpende organisatie die, met het onbewuste instinct van een plant, beantwoord elke poging om de omstandigheden van de mensen te verbeteren met een aanval van een nieuwe kant. Zie voor meer informatie over William Morris William Morris: hoe we leven en hoe we zouden kunnen leven.
Met andere woorden, hoewel individuele hervormingen steun verdienen, is de politieke strategie van het reformisme – die belooft namens anderen hervormingen binnen te halen – een rotonde die nergens toe leidt. Wie de samenleving wil verbeteren, moet zich ernstig afvragen of het kapitalisme voldoende ruimte biedt om blijvende oplossingen te vinden voor de brede waaier van sociale problemen waartoe het aanleiding geeft. Natuurlijk zijn er enkele verbeteringen aangebracht en zijn sommige problemen verholpen. Maar er doen zich ook nieuwe soorten problemen voor in een samenleving die steeds sneller verandert en op zoek is naar nieuwe manieren om winst te maken.
Onze website bevat veel voorbeelden die de problemen van het reformisme illustreren. Als inleiding op enkele van de belangrijkste, zie De problemen van het reformisme.
Winstmotief
Het winstoogmerk van het kapitalisme is een belangrijke oorzaak van de problemen waarmee we in de huidige samenleving worden geconfronteerd: steeds toenemende ongelijkheid, armoede, vervreemding, misdaad, dakloosheid, aantasting van het milieu - de lijst kan maar doorgaan. Er zijn talloze manieren waarop de arbeidersklasse (en zelfs de kapitalistische klasse) lijdt als gevolg van het winstsysteem. Tenzij we ons organiseren voor een alternatief, zal het winstsysteem doorgaan op zijn blinde, onwankelbare pad.
Maar wat is dat wel het alternatief?
