Uit het juli 2016 nummer van de socialist Standaard
Het is nu precies een eeuw geleden dat de World Socialist Party zich in de VS vestigde. Andere dergelijke organisaties ontstonden rond dezelfde tijd in Australië, Nieuw-Zeeland en elders, uit vergelijkbare omstandigheden: SPGB-kameraden werden wereldreizigers om aan de dienstplicht in de Grote Oorlog te ontsnappen, terwijl ze onderweg kennis en begrip van het pleidooi voor socialisme verspreidden. In de jaren twintig en dertig namen deze vroege partijen stappen om te vormen wat we nu de World Socialist Movement noemen.
In Detroit, Michigan, gaven de Britse 'slackers' Moses Baritz, Adolph Kohn en anderen een reeks lessen over marxistische theorie in Duffield Hall. Van deze klassen hielden zo'n 43 personen, waarvan 19 tot de Michigan-sectie van de "Socialist" Party of America (SP of A), een conferentie op 7 juli 1916 waarop ze stemden voor de vorming van een revolutionaire socialistische partij gebaseerd op het doel en de principes van de SPGB. Ze kozen ervoor om de organisatie The Workers' Socialist Party te noemen, aangezien de SP van A bezwaar maakte tegen 'Socialist Party of the US'
Onder deze oorspronkelijke oprichters van de WSP (VS) bevonden zich Bill Davenport, de eerste secretaris; Bill Gribble, een Canadees, de eerste organisator; Isaac Rabinowich, gewoonlijk simpelweg 'Rab' genoemd, om wie Boston Local zou worden gevormd; en Walter Green, invloedrijk bij het opzetten van een Local in New York.
Met de beruchte Palmer 'Red raids' van 1919 vond de groep het verstandig om zichzelf te reïncarneren als de Socialist Education Society. Pas in 1931 richtten de SES Locals in Detroit, New York en Boston de Workers' Socialist Party opnieuw op.
Twee goede bronnen voor de vroege WSP-geschiedenis zijn die van Bill Jerome in de Westerse socialisten (Nr. 4, 1966) en uitgebreider verslag, Rolmodellering van socialistisch gedrag: het leven en de brieven van Isaac Rab, door zijn kleindochter Karla Rab (november 2010 (Lulu.com); beschikbaar op Amazon.com) waaruit een groot deel van dit huidige artikel is ontleend.
De jaren dertig, veertig en tot op zekere hoogte de jaren vijftig waren de jaren van grootste aanhoudende activiteit voor de WSP (VS). Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden veel kameraden opgeroepen en partijregels verhinderden leden van de strijdkrachten om deel uit te maken van de organisatie; maar als dienstplichtigen terugkeerden, voegden ze zich meestal weer bij. Het was een tijd van 'het 'sociale' in het 'socialisme' houden, zoals sommige kameraden het uitdrukten: feestbijeenkomsten op het hoofdkwartier en bij kameraden thuis waren bijna wekelijkse evenementen.
In 1947 werd de Socialistische Arbeiderspartij de Wereldsocialistische Partij, dankzij een impuls van de trotskistische 'Socialistische' Arbeiderspartij. De naoorlogse 'anticommunistische' hysterie zorgde voor een McCarthyistische make-over van de Palmer-periode; het was, indien mogelijk, nog kunstmatiger bedacht - maar met hetzelfde huiveringwekkende effect. De activiteiten van de WSP trokken daardoor minder nieuwkomers. Er waren genoeg kameraden om de boel draaiende te houden, hoewel het ledental terugliep.
SPGB-kameraad Gilbert McClatchie (Gilmac) bracht zijn eerste van vele bezoeken aan de VS in 1954. Hij ontmoette kameraden aan de oostkust in Boston en bezocht tijdens die reis ook Californië.
In het Westen propageerde Jack MacDonald socialistische ideeën vanuit zijn boekwinkel in San Francisco; andere Canadese expats, zoals Bill Hewitson (Winnipeg) doken in de loop der jaren ook op in Californië.
In Los Angeles hadden WZ Miller, Frank Neale, Fred Evans, Walter Henderson en anderen een Local gevormd, soms samenkomend in MacArthur Park. Bill Pritchard, eenmalig redacteur van de Westerse klaroen en een beroemde medeverdachte bij het Winnipeg General Strike-proces die de procedure verbond met een epische filibuster, zou ook betrokken raken bij Local Los Angeles. Als lid van de oude Socialistische Partij van Canada (maar die de socialistische beweging verliet toen die SPC in 1926 afliep), ontdekte Pritchard dat zijn reputatie hem vooruit was gegaan; hij mocht na 1938 in de VS blijven met de belofte 'zich bij geen enkele organisatie aan te sluiten'. En hij hield zich onopvallend tot de jaren zestig, toen hij officieel lid werd van de WSP en artikelen begon te schrijven voor de Westerse socialisten. (In 1939 had de 'nieuwe' SPC de WS naar Boston verplaatst om de oorlogscensuur te omzeilen.)
Tijdens de latere bezoeken van Gilmac en die van andere Britse kameraden die zijn voorbeeld volgden, waren kameraden in Boston en elders altijd in staat om spreekgelegenheden voor hen te regelen, vaak op de radio waar veel aandacht voor was. Cyril May, Jim D'Arcy, Adam Buick (die in 1964 tien weken doorbracht met de Boston-leden, inclusief een excursie naar de SPC's Toronto en Montreal Locals) en vele anderen kwamen en profiteerden van Amerikaanse propagandamogelijkheden in de jaren vijftig en zestig en jaren 1950. Tony Turner bezocht ook, na zijn ontslag bij de SPGB.
In 1966 oogstte de escalatie van Johnson in Vietnam de wervelwind in de vorm van een luidruchtige en groeiende anti-oorlogsbeweging, wat bijdroeg aan de burgerrechtenstrijd die het establishment al overspoelde. Er ontstond een voortdurend debat binnen de partij over hoe te reageren op de burgerrechtenbeweging: natuurlijk was het recht van Afro-Amerikanen om te stemmen een zaak die socialisten moeten steunen - maar was de strijd voor burgerlijke vrijheden uiteindelijk slechts een poging om het kapitalisme te laten werken beter? In grote lijnen, betoogde Rab, was dat niet het geval, maar het streven om voor de wet gelijke rechten voor iedereen vast te stellen, was in wezen een hervorming, omdat het niets deed om echte gelijkheid tussen alle mensen tot stand te brengen. Het was een illusie te denken dat zwarte kapitalisten gemeenschappelijke belangen hadden met zwarte arbeiders.
Intern had de partij moeite met het vinden van leden om elementaire administratieve taken uit te voeren, maar ze ging weer vooruit: er vond een kleine renaissance plaats, waarbij het aantal leden eind jaren zestig zowel in aantal als in enthousiasme groeide. Veelbelovende nieuwe leden zoals Bill Jerome en Steve Butterfield (die schreef als Stan Blake) voegden zich bij de partij. Beiden schreven voor de Westerse socialisten.
Er kwamen genoeg nieuwe leden in de omgeving van Boston om de LAC, of lokale administratieve commissie, nieuw leven in te blazen, die bestond uit vijf jongere leden (Steve Butterfield en zijn vrouw, Connie; George en Karla [Rab] Ellenbogen, en Bill Jerome) en die toezicht hield op alle activiteiten binnen de Boston Local, voornamelijk binnenbijeenkomsten, buitenbijeenkomsten gehouden op Boston Common, over protestbijeenkomsten, enzovoort.
De oudere leden zoals Rab, Harry Morrison en George Gloss, die allemaal vaak op de Common spraken, concentreerden zich meestal op het NAC-niveau, maar jongere leden zoals George Ellenbogen en Bill Jerome zouden ook hun weg naar de National kunnen vinden. Commissie. Jerome, gekozen in de NAC, werd snel ook opgenomen in de redactiecommissie om Len Fenton te vervangen. Dit was symptomatisch voor een partij waarin te weinig leden te veel hoeden moesten dragen.
Zich bewust van dit probleem, had de WSP(US) in 1950 zijn National Office van Boston naar Detroit verplaatst in een poging de kameraden uit Boston vrij te maken om meer propagandawerk te doen door hun administratieve taken te verminderen. Vijf jaar lang diende Detroit-kameraad Irving Canter bekwaam als nationaal secretaris, maar het mocht niet baten, en het National Office keerde terug naar Boston.
Jaarlijkse conferenties waren soms rumoerig; een kameraad uit Glasgow keerde naar huis terug met de alarmerende indruk dat de WSP(US) op het punt stond te imploderen door machtsstrijd. Maar dit vuurwerk veroorzaakte eigenlijk alleen een voorspelbare frustratie onder kameraden die merkten dat zeer belangrijke taken niet de verwachte resultaten opleverden.
Tegen het einde van de jaren zestig vonden de meeste feestactiviteiten plaats in Boston. New York Local, dat in de beginjaren het centrum van activiteit was geweest, had zijn vuur verloren. Jaren gingen voorbij zonder dat er nieuwe leden bijkwamen. Zelfs Sam Orner, een oude Wobbly die in 1934 de taxichauffeursstaking had geleid, kon behalve zijn familie niemand meer inspireren om zich aan te sluiten bij de strijd voor een betere wereld. Orner voerde aan dat New York Local zijn bestaan niet voldoende bekend maakte, maar dat hij een stem in de wildernis was.
Het midden van de jaren zeventig bracht een gouden moment: PBS Channel 44 bood een half uur prime time gratis aan op 'Catch 44' aan elke gemeenschapsgroep die daarom vroeg. Het gezelschap greep de kans met beide handen aan en produceerde drie op video opgenomen segmenten. De eerste twee gebruikten een "talking heads"-formaat; de derde was een dramatisering.
Tegen het einde van de jaren 70 was Local New York ter ziele. Ook in Boston nam de lokale activiteit af. De World Socialist Party (VS) was nu een partij van leden in het algemeen en plaatste haar organisatie voor het eerst in haar geschiedenis op een zwakke nationale basis. In feite was het een lid in het algemeen dat in die periode aantoonbaar meer werk voor het socialisme deed dan enige andere Amerikaanse kameraad. Vanaf 1976 leidde Sam Leight, een makelaar in onroerend goed in Tucson, Arizona, een reeks radio-uitzendingen waaruit hij twee boeken genereerde:Wereld zonder lonen (geld, armoede en oorlog!) en De nutteloosheid van het reformisme. (Eerder had Leight ook deelgenomen aan de NAC als algemeen lid.)
Eind jaren zeventig, de Westerse socialisten daalde tot twee nummers per jaar en stopte volledig met publiceren in 1980. De toch al sporadische activiteit van de westkust nam af. Boston was nu het enige actieve centrum dat nog over was, maar dit was precies toen de zaken een wending namen. Vanaf 1973 leed Rab aan de ziekte van Alzheimer; op oudejaarsavond 1986 bezweek hij uiteindelijk aan een longontsteking. De partij, die twijfelde aan haar vermogen om een legaat van een lid goed te gebruiken, stemde om het geld naar de SPGB te sturen. En in 1982 joegen ontwikkelaars de WSP uit zijn vierde hoofdkantoor aan Huntington Avenue 295.
Het was een somber moment voor het hele gezelschap; de administratieve functies van de NAC werden niet meer uitgeoefend en de vergaderingen (nu gehouden in het huis van een kameraad) werden die van een correspondentiecommissie, de notulen een incidenteel 'rapport aan de leden'.
In 1986 bracht een jong pas toegetreden lid uit Michigan, in samenwerking met een SPC-lid uit de omgeving van Toronto, een nieuwe partijpublicatie uit, de Wereldsocialistische recensie - een kleine opvolger van de ter ziele gegane Westerse socialisten geproduceerd op een kantoorfotokopieerapparaat. Na het tweede nummer vroeg Aaron Feldman, de nieuwe nationaal secretaris, de huidige schrijver (een liefhebber van desktop publishing) om te zien wat hij ermee kon doen, en zo deed een veranderde WSR de SES-traditie van een 'occasioneel' tijdschrift herleven. Leden uit de omgeving van Boston (Fenton, Mike Philips, Ken Stewart, Karla Rab en ikzelf) organiseerden tegen het einde van de jaren 80 een kleine bijeenkomst, samen met een spreekbeurt van SPGB-kameraden Steve Coleman en Richard Montague; maar pas bijna tien jaar later, in 1997, begon een groep van ons aan het herstel van een functionele NAC als een eerste stap om de partij weer tot leven te brengen.
De nieuwe NAC heeft natuurlijk zijn ups en downs gehad, hoewel de voortdurende revolutie van communicatie- en computertechnologieën eens onvoorstelbare kansen heeft geopend. De WSM heeft het internet omarmd, met alle bijbehorende partijen die websites, blogs, sociale media enzovoort hebben gekoppeld. Dankzij de goede diensten van kameraad Morgan Miller aan de westkust werd de World Socialist Review via een referendum omgevormd tot een 'print-on-demand' jaarboek - een zeer werkbaar concept dat de kloof overbrugt tussen gedrukte en elektronische publicatie. Dit zou de WSP binnenkort in staat moeten stellen om beter gebruik te maken van zijn middelen - hoewel op dit moment alleen het eerste jaarboek is geproduceerd en een tweede is gepland.
En dus werken we na een eeuw, ook al is de World Socialist Party niet zo actief als wij, nog steeds aan het maken van socialisten. Het ontbreekt helaas nog steeds aan een bewuste, politieke meerderheid van socialisten die graag de samenleving naar de volgende fase van sociale evolutie willen brengen.
Ron Elbert
