Rusland wint
In de afgelopen drie maanden, sinds de benoeming van generaal Sergei Surovikin tot bevelhebber van de Russische strijdkrachten op 9 oktober, is de oorlog in Oekraïne beslissend in het voordeel van Rusland gekeerd.
Het lijkt erop dat Poetin aanvankelijk de kracht van het Oekraïense verzet niet had voorzien en begon aan zijn 'speciale militaire operatie' zonder het volledige militaire potentieel van Rusland in te zetten. Onder deze omstandigheden waren de resultaten gemengd. Dit betekende nooit dat Rusland ook maar enigszins zou verliezen als dat zou gebeuren deed gebruik maken van zijn potentieel. In het echte leven is het bijna altijd Goliath die wint, niet David. Nu heeft Rusland zich gemobiliseerd voor oorlog, zij het nog slechts ten dele.
Waarom bijna altijd? Het was denkbaar dat het regime van Poetin onder druk van een impopulaire oorlog van binnenuit zou instorten. De nieuwe leiding zou zich dan moeten terugtrekken uit Oekraïne. Westerse haviken rekenen nog steeds op deze uitkomst, maar het lijkt uiterst onwaarschijnlijk. Slechts een kleine minderheid van de Russische burgers is bereid een lange gevangenisstraf te riskeren door openlijk de autoriteiten te tarten (ongeveer 15,000 mensen zijn gearresteerd wegens protest tegen de oorlog). Nogmaals, er is geen tekort aan mannen die bereid zijn contracten te ondertekenen om in Oekraïne te vechten; integendeel, aanvragers moeten worden afgewezen.
(Persoonlijk. Ik behoor tot een Russischtalige internationale discussiegroep die is opgezet door een linkse Russische professor. Hij was altijd hartstochtelijk anti-oorlog geweest, maar hij reageerde in zijn logboek op de start van de “speciale militaire operatie " met vage wafel. Een lid van de groep in Moldavië riep hem op om openhartiger te zijn en de Russische agressie te veroordelen. Hij antwoordde eerlijk: "Als ik een verklaring aflegde zoals u wilt dat ik doe, zou ik in de gevangenis belanden .")
Surovikin heeft een manoeuvreeroorlog om territorium omgevormd tot een uitputtingsoorlog, waarin territorium niet van direct belang is. Het doel van dergelijke oorlogsvoering is om overweldigende superioriteit te bereiken door vijandelijke troepen te vernietigen. Hij heeft zich zelfs teruggetrokken uit gebieden in centraal Oekraïne die al formeel bij Rusland waren ingelijfd. De gevechten concentreren zich nu in de westelijke helft van de provincie Donetsk, het enige deel van Donbass dat nog niet door Rusland is bezet. De gevechten daar zijn hevig. Het Oekraïense commando heeft nu de meeste van zijn getrainde strijders verloren en heeft zijn toevlucht genomen tot het voeden van de vraatzuchtige "vleesmolen" met de lichamen van jongens tot 13 jaar oud. Scott Ritter en met gepensioneerde kolonel Douglas Macgregor.)
Zodra de uitputting zijn werk heeft voltooid, zal Rusland natuurlijk alle delen van Oekraïne kunnen bezetten die het wil.
Vechten tegen Rusland tot de laatste Oekraïener
De enige rationele koers die Oekraïne nu openstaat, is vrede eisen en hopen te redden wat er nog te redden valt. En hoe eerder hoe beter: hoe langer de onvermijdelijke ontknoping wordt uitgesteld, hoe draconischer de voorwaarden die Rusland zal kunnen opleggen.
In feite hebben geheime Russisch-Oekraïense gesprekken in maart geleid tot een ontwerpovereenkomst waarin Oekraïne de neutrale status aanvaardde. De overeenkomst moest nog getekend worden. Toen vloog de Britse premier Boris Johnson naar Kiev en haalde Zelensky over om door te vechten.
Onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne en tussen Rusland en de VS zijn vooral nodig om de risico's van escalatie die al in de confrontatie aanwezig zijn, te verminderen. Sommige westerse politici geven de voorkeur aan deze koers. Degenen die de oorlog proberen te verlengen, willen daarmee het regime van Poetin en Rusland als een grote mogendheid verzwakken, zelfs ten koste van de volledige vernietiging van Oekraïne – om “Rusland tot de laatste Oekraïner te bevechten”. Is dit niet wat Biden in gedachten had toen hij tijdens Zelensky's recente bezoek aan Washington, DC beloofde dat de VS 'achter Oekraïne zouden staan zolang er een Oekraïne is'?
Laarzen op de grond
Tegelijkertijd probeert de regering-Biden een andere “coalitie van bereidwilligen” samen te stellen, bestaande uit enkele maar niet alle NAVO-leden, om met “laarzen op de grond” in Oekraïne in te grijpen. Naast de Verenigde Staten zijn de waarschijnlijke deelnemers aan een dergelijke coalitie Groot-Brittannië, Polen en mogelijk Roemenië. (Zie: Col. (ret.) Douglas Macgregor, “Zal Biden gokken op een Oekraïense coalitie?” De Amerikaanse conservatieven, 11-3-2022.)
Een dergelijke interventie, als die plaatsvindt, zal op zich al een grote escalatie van het conflict betekenen. Een indirecte of proxy-oorlog tussen nucleaire mogendheden - de VS, Groot-Brittannië, Rusland - zal zijn veranderd in een directe oorlog, met dreigende risico's van escalatie naar nucleair niveau.
Zodra een door de VS geleide interventie aan de gang is – of zelfs zodra de Russische militaire inlichtingendienst een beslissing om in te grijpen detecteert – zal Rusland waarschijnlijk reageren met een zuidelijke aanval vanuit zijn troepenconcentratie in het zuidwesten van Wit-Rusland, naar het westen van Kiev. Dit kan hoogstens de uitvoering van de geplande actie in de weg staan. Anders zal het op zijn minst de oostwaartse penetratie van NAVO-troepen blokkeren en Russische troepen in een goede positie inzetten om ze zo snel mogelijk aan te vallen. Hoe eerder de aanval plaatsvindt, hoe effectiever deze zal zijn, omdat de NAVO-troepen het kwetsbaarst zijn direct nadat ze Oekraïne zijn binnengekomen, voordat ze de tijd hebben gehad om hun aangewezen plaatsen van initiële inzet te bereiken, zich in te graven en coördinatie tussen hun nationale troepen tot stand te brengen. componenten en met eventuele overlevende Oekraïense strijdkrachten.
Paden naar Armageddon
Escalatie naar het nucleaire niveau kan stapsgewijs of in één keer plaatsvinden. Stapsgewijze escalatie is het meest waarschijnlijk als interveniërende troepen zijn uitgerust met tactische kernwapens. Een krachtige en 'voortijdige' Russische aanval op onvoldoende voorbereide NAVO-troepen zou wel eens paniek en verwarring kunnen zaaien en leiden tot het gebruik van tactische kernwapens op het slagveld volgens het principe 'gebruik ze of verlies ze'. Over het algemeen ontstaat het grootste gevaar van stapsgewijze escalatie wanneer een partij in een conflict op een bepaald niveau een verwoestende nederlaag lijdt en die nederlaag ondraaglijk vernederend vindt.
Zelfs een directe conventionele oorlog zal ertoe leiden dat de nucleaire strijdkrachten op een zeer hoog paraatheidsniveau worden gehouden. Onder deze omstandigheden is er een verhoogd risico dat nucleaire raketten worden gelanceerd op basis van misvattingen. Met name Russische inlichtingenofficieren en besluitvormers kunnen tot de valse overtuiging komen dat de Verenigde Staten op het punt staan een eerste aanval uit te voeren en "vooruitlopen" ("als eerste binnenkomen"). De leiding van Andropov kwam tot zo'n valse veroordeling als resultaat van de Able Archer-oefening van de NAVO in 1983 (zie: Nate Jones, Able Archer 83: De geheime geschiedenis van de NAVO-oefening die bijna leidde tot een nucleaire oorlog, New York: De nieuwe pers, 2016).
Reflecties: nu en toen
De internationale situatie is vandaag de dag gevaarlijker dan zelfs op de slechtste momenten van de oude Koude Oorlog. Als iemand die in die periode volwassen werd, ben ik geschokt en verbaasd dat een regering van de Verenigde Staten serieus overweegt om oorlog te voeren met Rusland, nu als toen een van de twee belangrijkste kernmachten. Ook in die tijd was de Russische machtselite – Rusland heette toen nog de Sovjet-Unie – bereid Oost-Europese buren binnen te vallen die hun onafhankelijkheid durfden te doen gelden. In 1956 werd Hongarije binnengevallen; in 1968 was Tsjechoslowakije aan de beurt. Westerlingen sympathiseerden met de Hongaren en met de Tsjechen en Slowaken. Van ingrijpen door de NAVO was echter geen sprake. Die optie – oorlog voeren met Rusland over Hongarije of Tsjechoslowakije – was vanaf het begin uitgesloten. Iemand die het tegenovergestelde standpunt innam, zou als krankzinnig worden beschouwd.
Het werd algemeen erkend dat met het verschijnen van kernwapens de mensheid een nieuw tijdperk was ingegaan. In dit nieuwe 'nucleaire tijdperk' was het noodzakelijk om verschillende regimes te tolereren en naast elkaar te bestaan, hoe vreemd of moreel weerzinwekkend we ze ook mogen vinden. Dit was simpelweg omdat een nucleaire oorlog vermeden moest worden. Dat was altijd prioriteit nr. 1. Het bewustzijn van deze noodzaak werd versterkt door de massale bewegingen tegen kernproeven en voor nucleaire ontwapening.
De Oekraïense crisis laat zien dat dit bewustzijn op de een of andere manier grotendeels is verdwenen. Terwijl ik op Facebook pleitte voor een compromisvrede, was ik zenuwachtig om reacties te lezen als: "Kernoorlog is beter dan onderwerping aan onrecht." Ik reageer hierop door te vragen: “Verwacht je echt dat er een rechtvaardige samenleving ontstaat na een kernoorlog?” – maar krijg geen antwoord.
In vergelijking met de huidige lichting politieke leiders lijken de strategen van de Koude Oorlog toonbeelden van gezond verstand. Henry Kissinger, nog steeds in leven op 102-jarige leeftijd, staat niet hoog aangeschreven bij vredesactivisten, die zich zijn steun aan de Amerikaanse oorlog in Vietnam herinneren. Desalniettemin benadrukte hij in een recent interview de dringende noodzaak van een vredesakkoord met Rusland – een standpunt dat door sommigen wordt beschouwd als een bewijs van seniliteit.
Ik geloof oprecht dat als er NAVO-troepen naar Oekraïne worden gestuurd, het resultaat eerder wel dan niet een nucleaire oorlog zal zijn. Er is nog nooit een tijd geweest dat het voor gewone mensen belangrijker was om hun stem te verheffen en vrede te eisen. De vredesdemonstratie van zaterdag in Rome wijst de weg (meer dan 100,000 deelnemers).
