Geschreven door FN Brill
De bezetting van de Republiek Windows en Doors-fabriek in Chicago is beëindigd.
Dit was zeker een inspirerend evenement. Je hoopt dat de sit-in zal inspireren tot nog inventievere strijdmethoden voor de werkende bevolking.
We moeten echter ook rekening houden met wat er “gewonnen” is. De arbeiders ontvingen het hun verschuldigde geld. Ze verloren hun baan. De werkgever had geld uit de fabriek van Republic gehaald en een concurrent gekocht in Iowa.
Is dat een overwinning? Misschien wel onder de huidige omstandigheden. Maar het is nogal triest om succes te kraaien als je krijgt wat je wettelijk verschuldigd bent.
Nu is de EU-vakbond – misschien wel de beste vakbond in de VS – in discussie het opnieuw opstarten van de fabriek misschien als een soort coöperatie. Hoewel men de werknemers het beste wenst, zou dit dan een verbetering zijn? Zij zullen nog steeds onderworpen zijn aan de wetten van vraag en aanbod. Hoe zullen ze succesvol zijn als het voormalige bedrijf dat niet was? Zullen ze, als de recessie voortduurt, hun eigen lonen verlagen? Hun eigen uren inkorten? Of misschien gewoon zichzelf ontslaan.
Coöperaties of bedrijven die eigendom zijn van werknemers kunnen ‘eerlijker’ zijn voor de werknemers dan een particulier bedrijf als Republic Window. Je kunt het ze niet kwalijk nemen dat ze het proberen, toch?
Maar uiteindelijk kun je geen rechtvaardigheid of eerlijkheid wensen – of ruimte zoeken voor eerlijkheid – in wat is fundamenteel oneerlijke samenleving. Zelfs een coöperatief bedrijf moet de logica van het kapitalisme accepteren, anders gaat het verloren.
Een voorbeeld van deze tegenstrijdigheid is het beroemde Mondragon Coöperaties van het Baskenland Spanje. Deze coöperaties hebben we in de jaren veertig opgericht en bestaan uit ruim 1940 arbeiders-eigenaars. Ze vormden een enorme inspiratiebron voor de coöperatieve beweging van de jaren zeventig hier in de VS, en voor velen daarvan anarcho-syndicalisten die al lang pleiten voor ‘zelfmanagement’.
Maar de Mondragon-coöperaties moeten binnen het systeem functioneren. Ze floreerden onder de fascistische dictatuur van Franco. Ze zijn ook uitgebreid en hebben fabrieken in Polen gekocht. Maar de Poolse arbeiders zijn geen eigenaren zoals de Basken. Dit jaar de Poolse werknemers van Mondragon gingen in staking en de Mondragon-coöperaties kwamen in actie om de staking en de arbeidersvakbonden te breken.
Ik breng de problemen van de republikeinse sit-in aan de orde om de inspanningen die daar worden geleverd niet te bagatelliseren. Het is ook geen oproep aan werknemers om op hun handen te blijven zitten of geïsoleerde academici te worden. Het punt moet worden gemaakt dat de UE strategieën uit het verleden probeert te repliceren – sit-ins, coöperaties, enz., die moe zijn. Inspirerend of niet, de strategieën vertonen ernstige tekortkomingen. Ze zijn gefocust op het onmiddellijke en hebben geen langetermijnvisie of doel.
Misschien hadden de arbeiders van Republic Windows, met een beetje klassenbewustzijn en enig radicaal begrip van hoe het kapitalisme functioneert, een veel radicalere en krachtigere arbeidersbeweging kunnen inspireren – een beweging om het kapitalisme af te schaffen.
